W VI tomie Historii Lokalnych odkrywamy fragmenty przeszłości wsi, która dziś nazywa się Masłońskie, a kiedyś Masłoński Piec, Smardzów oraz po prostu Masłoń - od nazwiska kuźnika. We wsi przez ponad sto lat istniał wielki piec do wytopu rudy żelaza. Po nim częścią tej miejscowości był zakład produkcji tektury "Natalin", wywodzący swoją nazwę od Natalii, która była żoną założyciela - Leona Hasfelda. W okresie międzywojennym oraz tuż po II wś zakład prowadził Zdzisław Hasfeld - syn Leona. Fabryka od dawna nie istnieje, ale upamiętnia ją nazwa przystanku kolejowego Masłońskie Natalin. Poza nazwą przystanku wyjaśniliśmy początki jego funkcjonowania oraz opisaliśmy domki dróżników znajdujące się przy linii kolejowej od granicy Poraja przez Masłońskie aż do drogi do Ostrowa. Opisujemy niewielkie wzmianki o dawnych młynach znajdujących się w granicach wsi oraz nad rzeką Ordon w kierunku jej źródeł w Zaborzu, a także o młynie, karczmie i kapliczce w Podkuźnicy, która jest częścią Masłońskiego. Z okresu międzywojennego prezentujemy informacje dotyczące m. in. wyborów sołtysów i członków straży ogniowej ochotniczej. Cytujemy też pamiętniki Stanisława Rybaka będące w posiadaniu Towarzystwa Przyjaciół Żarek Letniska. W książce nie unikamy tematów dotąd zupełnie niezbadanych, jak organizacja partyzancka we wsi, która znalazła się podczas II wś w granicach Rzeszy Niemieckiej oraz działalność powojennej polskiej służby bezpieczeństwa. W szerokim zakresie przytaczamy kroniki szkoły podstawowej oraz treści omawiane na zebraniach wiejskich w latach 80-tych XX wieku. Kilka stron poświęcamy pracom pisemnym ks. Stefana Mizery i prof. Grażyny Habrajskiej traktującym o wsi Masłońskie i jej okolicy.

Współczesne organizacje działające we wsi. Opisujemy teraźniejszy wygląd miejsc nad rzeką Ordon. Odkrywamy widoczne w terenie pozostałości wąskotorowej linii kolejowej prowadzącej niegdyś od strony Poraja, przez Masłońskie (Kacze Błoto) w kierunku nieistniejących dziś kopalni Żarki III i Żarki IV pod Przybynowem. Zbliżamy się też do wyjaśnienia historycznej zagadki o tym, czy dzisiejszy płot kościoła w Przybynowie rzeczywiście mógł zostać wytopiony w piecu hutniczym, w miejscowości Piec Masłoński. Zasięg terytorialny książki to: Masłońskie, wielki piec, folwark, fabryka tektury "Natalin", Droga Żelazna Warszawsko Wiedeńska, Podkuźnica, rzeka Warta, zbiornik porajski, Kuźnica Stara, rzeka Ordon, Kacze Błoto, Baranowizna, Rajczykowizna, Masłoniowizna, Pohulanka, Skrobaczowizna, Szczerbowizna, Otrębowizna, Rosikoniowe. W treści pojawiają się wzmianki o Poraju, Choroniu, Przybynowie, Żarkach, Żarkach Letnisku, a nawet o wsiach położonych w obecnej gminie Niegowa: Mirów, Trzebniów i nieistniejacy od dawna Mrozów.

Kopernikański przewrót w badaniach nad losami Kopernika. Biografia oparta na źródłach, a nie spekulacjach i hipotezach. Mimo, iż po wielkim astronomie zachowało się sporo dokumentów, w tym jego listy, Kopernik pozostaje wielką zagadką. Data urodzin podawana w encyklopedii nie jest w istocie prawdziwa. Ciągle nie wiemy, kim byli jego przodkowie? Niemieccy biografowie starają się stworzyć wrażenie, że astronom był Niemcem i praktycznie nie miał związków z Polską. Jakie tytuły osiągnął na uczelniach, na których pobierał naukę? Czy w Krakowie został magistrem sztuk wyzwolonych? Czy możliwe były młodzieńcze romanse Kopernika w Krakowie, Bolonii i Padwie? Autor zweryfikował wszystkie dostępne fakty, bazując na dokumentach, biografiach, znajomości epoki. Ocenił rzetelność pracy autorów dotychczasowych biografii, konfrontując ich karkołomne tezy z faktami, realiami i ówczesnymi obyczajami. Przedstawił ostateczne argumenty rozstrzygające wieloletni spór, czy Kopernik miał święcenia kapłańskie. A wreszcie - zaprezentował nowe spojrzenie na kwestię domniemanego romansu doktora Kopernika. Kim był wszechstronnie uzdolniony Toruńczyk, który zrewolucjonizował nowożytny światopogląd Europejczyków? Był kanonikiem fromborskim, scholastykiem wrocławskim, człowiekiem Kościoła i humanistą, tłumaczem, astronomem, lekarzem, prawnikiem z dyplomem doktora prawa. W kapitule warmińskiej pełnił obowiązki kanclerza i administratora. Napisał traktaty o monecie i zaproponował reformę uzdrowienia finansów w Prusach Królewskich i w Polsce. Został nominowany do godności biskupa, lecz nie chciał poświęcić się karierze kościelnej. Jako lekarz przychodził z pomocą zarówno ubogim mieszkańcom Warmii, jak i możnym tego świata. Gdzie został pochowany i jak naprawdę wyglądał Kopernik? Pierwsza od wielu lat kompleksowa biografia wielkiego astronoma.